091 Bilans (Sprawozdanie z sytuacji finansowej)
Sprawozdanie finansowe składa się z kilku części. Przykładowe dane ściągnięte z Internetu dotyczą trzech części sprawozdania finansowego: bilansu (sprawozdania z sytuacji finansowej), rachunku zysków i strat (sprawozdania z zysków i strat) oraz rachunku przepływów pieniężnych (sprawozdania z przepływów pieniężnych).
Ponieważ poruszamy się wśród amatorów najpierw należy wyjaśnić dlaczego używam podwójnych nazw. Ano dlatego, że te pierwsze wynikają z polskiej ustawy o rachunkowości, a te drugie z Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Międzynarodowe Standardy Rachunkowości przyjęte przez Komisję Europejską nazywane są Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej. Oni tam często wprowadzają drobne zmiany w sprawozdaniach finansowych, a po prawie każdej drobnej zmianie, zmieniają nazwę składników sprawozdań finansowych. Amatorzy nie powinni się tym przejmować.
Sprawozdania finansowe spotykane w Polsce mogą być sporządzone zgodnie z polską ustawą o rachunkowości lub zgodnie z MSR-ami. Można zaryzykować stwierdzenie, że polskie spółki giełdowe mają obowiązek sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z MSR-ami. Podstawowa różnica polega na tym, że wartość aktywów (majątku) wyceniana jest w sprawozdaniu sporządzonym zgodnie z ustawą o rachunkowości według wartości historycznej, a w sprawozdaniu finansowym sporządzonym zgodnie z MSR-ami według wartości bieżącej zwanej wartością godziwą, którą najczęściej jest wartość rynkowa.
Przyjęcie zasady wyceny majątku według wartości bieżącej (rynkowej) ma powodować, że inwestor zakupujący akcje spółek nie będzie wprowadzany w błąd co do wartości akcji.
Trzeba także dodać, że istnieją trzy rodzaje sprawozdań finansowych sporządzanych zgodnie z przepisami MSR-ów:
– skonsolidowane sprawozdania finansowe grup,
– jednostkowe sprawozdania jednostek dominujących w grupach,
– pozostałe sprawozdania finansowe.
Grupę stanowią jednostki (dominująca i zależne), powiązane pomiędzy sobą więzami kapitałowymi (np. 50%udziału w kapitale innej spółki), personalnymi (udział we władzach różnych spółek), prawnymi (np. zawarowane umową prawo wyboru władz innej spółki), gospodarczymi (np. uzależnienie od dostaw jednej spółki) i innymi. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy sporządzane jest tak jakby stanowiła ona jedną jednostkę gospodarczą.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe stanowi sprawozdanie jednostki dominującej w grupie, czyli tej, która ma kontrolę nad polityką ekonomiczną wszystkich spółek wchodzących w skład grupy.
Pozostałe sprawozdania finansowe to sprawozdania jednostek, które nie sporządzają sprawozdania skonsolidowanego grupy, a więc nie sporządzają także sprawozdania jednostkowego.
W Polsce, pod rządami ustawy o rachunkowości, używa się pojęć: skonsolidowane sprawozdanie grupy kapitałowej oraz sprawozdanie jednostkowe na określenie wszystkich pozostałych sprawozdań. Użycie pojęcia „grupa kapitałowa” jest przestarzałe i wprowadza w błąd, gdyż często o istnieniu grupy decydują powiązania inne niż kapitałowe.
Trzeba także dodać, że oprócz jednostek dominujących i zależnych, wchodzących w skład grupy, istnieją jednostki stowarzyszone (udział 20%-50% w kapitale innych spółek lub inne powiązania wskazujące na to, że spółka będąca inwestorem ma ograniczony wpływ na działalność finansową jednostki stowarzyszonej) i wspólne przedsięwzięcia umowne (jednostki współzależne), na których działanie ma wpływ dwóch lub kilku inwestorów.
Czerpiąc dane finansowe z Internetu należy zdawać sobie sprawę, czy dotyczą one skonsolidowanego, czy jednostkowego sprawozdania finansowego. Na niektórych stronach internetowych można spotkać pomieszane dane, co na pierwszy rzut oka nie jest widoczne, ale po głębszej analizie (np. skaczące bez powodu dane dotyczące poszczególnych kwartałów) nie ulega wątpliwości.
Zaczerpnięte przeze mnie przykładowe dane dotyczą sprawozdania skonsolidowanego CCC.
To, co poniżej i w następnych postach zostanie zaprezentowane można nazwać metodą AMMAD (amatorska metoda Mierniczka analizy danych).
Tu tabela nr 80 Uporządkowane podstawowe dane finansowe – bilans
Zanim zaczniemy analizować poszczególne dane zawarte w bilansie spróbuję amatorom wyjaśnić na czym polega metoda księgowości podwójnej. Ci, którzy są bardziej zawansowani w nauce rachunkowości, mogą ten rozdział opuścić.
Waldemar Mierniczek
