103 Wskaźniki zyskowności (rentowności)

Można sformułować jeden ogólny wzór na zyskowność (rentowność). Do licznika wstawiamy wynik finansowy (ze sprzedaży, operacyjny, brutto, netto lub inny dowolny), do mianownika wstawiamy dowolną wartość sprzedaży (najczęściej sprzedaż podstawową), kosztów (np. koszt własny sprzedaży), aktywów (najczęściej aktywa ogółem) lub kapitału (najczęściej kapitał własny). Wskaźniki zyskowności są wyrażone w procentach.

Ideowy sposób tworzenia najczęściej spotykanych wskaźników zyskowności zawiera poniższa tabela:

Tabela nr 98 Najczęściej spotykane wskaźniki zyskowności

Dla potrzeb naszej analizy będziemy wyliczali tylko cztery wskaźniki zyskowności:

a) zyskowność operacyjna sprzedaży:

ZysOS = WO / S x %    gdzie:    ZysOS – zyskowność   operacyjna sprzedaży    WO – wynik (zysk lub strata)   operacyjny    S – przychody ze sprzedaży   podstawowej

Wzór nr 42 Zyskowność operacyjna sprzedaży

b) zyskowność netto sprzedaży:

ZysNS   = WN / S x %     gdzie:    ZysNS – zyskowność netto   sprzedaży    WN – wynik (zysk lub strata)   netto    S – przychody ze sprzedaży   podstawowej

Wzór nr 43 Zyskowność netto sprzedaży

c) zyskowność netto aktywów:

ZysNA   = WN / A x %    gdzie:    ZysNA – zyskowność netto   aktywów    WN – wynik (zysk lub strata)   netto    A – wartość aktywów

Wzór nr 44 Zyskowność netto aktywów

d) Zyskowność netto kapitałów własnych:

ZysNK   = WN / K x %     gdzie:     ZysNK – zyskowność netto   kapitałów własnych    WN – wynik (zysk lub strata)   netto    K – Kapitał własny

Wzór nr 45 Zyskowność netto kapitałów własnych

Waldemar Mierniczek

102 CCC – wskaźniki obrotowości

Rozważania teoretyczne z poprzedniego postu należy teraz przetworzyć w działania praktyczne polegające na wyliczeniu wskaźników obrotowości dla CCC.

a) wskaźnik obrotu aktywami obrotowymi (z wyjątkiem środków pieniężnych): modyfikujemy wzór, aby mieć przeciętne dane dla bilansowej wartości aktywów obrotowych i roczne dane dla wartości rachunku zysków i strat: w tym przypadku wartości sprzedaży podstawowej.

OAOBR   = ((AOBRQn + AOBRQn-4 – SPn – SPn-4)/2)   / (SQn +SQn-1 + SQn-2 + SQn-3) x   365 lub 366     gdzie:    OAOBR – Wskaźnik   obrotowości aktywów obrotowych    AOBR  – Aktywa obrotowe    S – Wartość sprzedaży z   podstawowej działalności    Q – kwartał    n, n-1, n-2, n-3 – kwartał   bazowy i trzy poprzednie kwartały    365 lub 366 – ilość dni w roku   lub roku przestępnym

 

Wzór nr 39a Wskaźnik obrotowości aktywów obrotowych ( z wyjątkiem środków pieniężnych)

Problem z danymi skrajnymi dotyczącymi danych bilansowych rozwiązujemy tak samo jak w poście dotyczącym wskaźników płynności (post 92).

Liczymy wskaźniki dla okresów krótszych niż roczne, to znaczy: na koniec III kwartału 2009 r. za trzy kwartały, na koniec II kwartału 2009 r. za dwa kwartały, na koniec I kwartału 2009 r. za jeden kwartał, na koniec 2008 r. na 31 grudnia 2008 r., czyli na ostatni dzień kwartału.

Wartości pozycji rachunku zysków i strat liczymy korzystając z danych dotyczących całego roku rozdzielonych na poszczególne kwartały według współczynników sezonowości.

Dla sprzedaży podstawowej wykorzystujemy współczynniki sezonowości wyliczone w poście nr 90 w tabeli nr 91:

Tabela nr 95 Sprzedaż podstawowa wyliczona ze współczynników sezonowości

b) wskaźnik obrotu zobowiązaniami obrotowymi: wzór zmodyfikowany:

OZOBR   = ((ZOBRQn +ZOBRQn-4)/2) / ((KOPQn +KOPQn-1   + KOPQn-2 + KOPQn-3) x 365 lub 366       gdzie:    OZOBR – Wskaźnik   obrotowości zobowiązań obrotowych    ZOBR  – Zobowiązania obrotowe    Q – oznaczenie kwartału    KOP – Koszt własny   sprzedaży + pozostałe przychody i koszty operacyjne 365 lub 366 – ilość dni w roku   lub roku przestępnym

 

Wzór nr 40a Wskaźnik obrotowości zobowiązań obrotowych

Problem z danymi skrajnymi dotyczącymi danych bilansowych rozwiązujemy tak samo jak w poście dotyczącym wskaźników płynności (post 92).

Liczymy wskaźniki dla okresów krótszych niż roczne, to znaczy: na koniec III kwartału 2009 r. za trzy kwartały, na koniec II kwartału 2009 r. za dwa kwartały, na koniec I kwartału 2009 r. za jeden kwartał, na koniec 2008 r. na 31 grudnia 2008 r., czyli na ostatni dzień kwartału.

Wartości pozycji rachunku zysków i strat liczymy korzystając z danych dotyczących całego roku rozdzielonych na poszczególne kwartały według współczynników sezonowości.

Poniżej wskaźniki sezonowości dla kosztu własnego sprzedaży + pozostałe przychody operacyjne + pozostałe koszty operacyjne wyliczone za okres od I kwartału 2009 r. do 3 kwartału 2012 r.:

Tabela nr 96 Sezonowość kosztu własnego, pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych

Wartości kwartalnych danych 2008 r. dla pozycji kosztu własnego, pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych można zobaczyć w tabeli nr 95.

c) wskaźnik obrotu kapitałem obrotowym.

Odwrotnie niż dla kapitału obrotowego jako wskaźnika płynności (gdzie najważniejsza dla nas była wartość kapitału obrotowego na ostatni dzień kwartału) dla wyliczenia wskaźnika obrotowości kapitałem obrotowym ważniejsza jest informacja o przeciętnej wartości kapitału obrotowego w okresie. Dlatego zmuszeni jesteśmy zmodyfikować wzór na kapitał obrotowy dla celów wskaźnika obrotowości.

KO   = ((AOBRQn – AOBRQn-4)/2) – ((ZOBRQn –   ZOBRQn-4)/2)    gdzie:    KO – Kapitał obrotowy    AOBR – Aktywa   obrotowe    ZOBR – Zobowiązania   obrotowe    Qn – Symbol   kwartału

Wzór nr 35a Kapitał obrotowy

Powyższy wzór na kapitał obrotowy pozwoli nam wyprowadzić wzór na obrotowość kapitału w obrocie.

OKO   = (((AOBRQn – AOBRQn-4)/2) – ((ZOBRQn   – ZOBRQn-4)/2)) / ((KOPQn +KOPQn-1 + KOPQn-2   + KOPQn-3) x 365 lub 366    gdzie:    OKO – Wskaźnik obrotowości   kapitału obrotowego    AOBR – Aktywa   obrotowe    ZOBR  – Zobowiązania obrotowe    Q – oznaczenie kwartału    KOP – Koszt własny   sprzedaży + pozostałe przychody i koszty operacyjne    365 lub 366 – ilość dni w roku   lub roku przestępnym

Wzór nr 41a Wskaźnik obrotowości kapitału obrotowego

Problem z danymi skrajnymi dotyczącymi danych bilansowych rozwiązujemy tak samo jak w poście dotyczącym wskaźników płynności (post 92).

Liczymy wskaźniki dla okresów krótszych niż roczne, to znaczy: na koniec III kwartału 2009 r. za trzy kwartały, na koniec II kwartału 2009 r. za dwa kwartały, na koniec I kwartału 2009 r. za jeden kwartał, na koniec 2008 r. na 31 grudnia 2008 r., czyli na ostatni dzień kwartału.

Wartości pozycji rachunku zysków i strat liczymy korzystając z danych dotyczących całego roku rozdzielonych na poszczególne kwartały według współczynników sezonowości.

Tabela nr 97 CCC Wskaźniki obrotowości

Jak widać z powyższej tabeli w miarę rozwoju biznesu i wzrostu sprzedaży wskaźniki obrotowości osiągają coraz gorsze wartości.

Waldemar Mierniczek

101. Wskaźniki obrotowości, które można wyliczyć ze standardowych danych finansowych

Dane cząstkowe publikowane w Internecie nie dają możliwości wyliczenia wskaźników obrotowości, które niosą dużą wiedzę o standingu spółki, a dotyczą zapasów, należności z tytułu dostaw i usług oraz zobowiązań z tytułu dostaw i usług.

Dla CCC bardzo ważny jest wskaźnik obrotowości zapasów, dlatego z inwestorskiej ciekawości w ślad za tym, o czym pisałem w poście nr 86, zajrzymy do sprawozdania finansowego CCC za 2011 r., aby policzyć wskaźnik obrotu zapasami dla tych 3.100.000 par butów w 600 sklepach. Ten wskaźnik na 31 grudnia 2011 r. wynosi 200 dni, co oznacza, że buty zalegają w sklepach 6-7 miesięcy.

Ze standardowych danych opublikowanych w Internecie możemy wyliczyć trzy wskaźniki obrotowości, pierwsze dwa to protezy, do których nie należy przywiązywać zbyt wielkiej wagi, trzeci ma pewne wartości poznawcze. Są to:

a) obrotowość aktywów obrotowych z wyjątkiem środków pieniężnych:

OAOBR   = (AOBR – SP) / S x ilość dni w okresie       gdzie:    OAOBR – Wskaźnik   obrotowości aktywów obrotowych    AOBR  – Aktywa obrotowe    SP – Środki pieniężne    S – Wartość sprzedaży z   podstawowej działalności

Wzór nr 39 Wskaźnik obrotowości aktywów obrotowych (z wyjątkiem środków pieniężnych)

Wady tego wskaźnika są oczywiste: w liczniku zawiera on wszelkie należności krótkoterminowe, a więc także takie, które są związane z przychodami i kosztami finansowymi oraz przychody do budżetów (np. nadpłacony VAT), które miesiącami mogą nie być zwracane przez budżet; w mianowniku wartość sprzedaży nie obejmuje pozostałych przychodów operacyjnych, chociaż w liczniku mogą być należności związane z takimi przychodami (np. ze sprzedaży aktywów trwałych).

b) obrotowość zobowiązań krótkoterminowych:

OZOBR   = ZOBR / KOP x ilość dni w okresie       gdzie:    OZOBR – Wskaźnik   obrotowości zobowiązań obrotowych    ZOBR  – Zobowiązania obrotowe    KOP – Koszt własny   sprzedaży + pozostałe przychody i koszty operacyjne

Wzór nr 40 Wskaźnik obrotowości zobowiązań obrotowych

Powyższy wskaźnik w liczniku ma pozycje związane z kosztami finansowymi (np. kredyty i pożyczki krótkoterminowe, ujemna wartość wyceny pochodnych instrumentów finansowych), z wynagrodzeniami, które co do swojej istoty zaniżają wartość wskaźnika, w mianowniku wartość przychodów i kosztów jest często netowana (np. wynik na sprzedaży środków trwałych), a szereg pozycji pozostałych kosztów operacyjnych ma postać niematerialną (np. odpisy z tytułu utraty wartości przez aktywa, rezerwy na zobowiązania).

c) wskaźnik obrotowości kapitału obrotowego:

OKO   = KO / KOP x ilość dni w okresie       gdzie:    OKO – Wskaźnik   obrotowości kapitału obrotowego    KO – Kapitał obrotowy    KOP – Koszt własny   sprzedaży + pozostałe przychody i koszty operacyjne

Wzór nr 41 Wskaźnik obrotowości kapitału obrotowego

Powyższy wskaźnik ma w liczniku w istocie różnicę pomiędzy aktywami obrotowymi a zobowiązaniami obrotowymi i informuje o tym, jak często w okresie czasu spółka obróciła tym kapitałem. Licznik ma sens, a co do mianownika, aktualne są uwagi, o których była mowa z podpunktach a) i b).

Waldemar Mierniczek