043 Hipoteza rynku efektywnego (EMH – Efficient Market Hypothesis)

Dla dalszych rozważań dobrze będzie zdać sobie sprawę, że poruszamy się w materii, która jest objęta teorią rynku efektywnego (EMH – Efficient Market Hypothesis). Raczkujemy na rynku papierów wartościowych i przywołana hipoteza wystarcza na tym etapie do zrozumienia praw rządzących na rynku. To tak jak geometria Euklidesa dla zrozumienia geometrii, czy mechanika Newtona dla zrozumienia fizyki. Od czegoś trzeba zacząć. Konieczne jest także uświadomienie sobie na jakim poziomie wiedzy się znajdujemy. Jesteśmy jak ten mieszczanin Moliere’a, który w końcu zdał sobie sprawę, że mówi prozą.

W dalszych częściach blogu, kiedy przejdziemy np. do omawiania teorii chaosu, instrumentów pochodnych czy inżynierii finansowej (o ile dotrwamy do tego momentu) teoria EMH stanie się niewystarczająca i trzeba będzie ją zastąpić bardziej skomplikowanymi teoriami.

Podstawowe założenia teorii EMH, która komentuje rynek akcji, są następujące:

– cena akcji odzwierciedla ich wewnętrzną wartość ekonomiczną,

– kapitał kierowany jest tam, gdzie może być najefektywniej wykorzystany,

– zasoby gospodarcze rozdzielane są w sposób optymalny,

– na rynku występują niskie koszty transakcyjne i łatwość zmiany inwestycji,

– informacje o rynku są ogólnie i łatwo dostępne,

– inwestorzy postępują w sposób racjonalny,

– element niepewności transakcji jest zminimalizowany,

– transakcje spekulacyjne występują w minimalnym stopniu,

– inwestorzy szacują wartość akcji na podstawie oczekiwanych dywidend,

– wysokość wypłacanych dywidend zależy od kosztu kapitału.

Jest to tylko teoria, która napotyka na słuszną krytykę. Najważniejsze argumenty przeciw teorii efektywnego rynku są następujące:

– większość rynków to rynki słabo rozwinięte, na których opisane zasady nie działają,

– informacje o rynku najczęściej są spóźnione i dochodzą do inwestorów za późno,

– transakcje spekulacyjne stanowią duży odsetek wszystkich transakcji,

– inwestorzy nie działają racjonalnie kierując się psychologią tłumu.

Teoria Efektywnego Rynku ma zastosowanie w rozwiniętych praworządnych państwach cywilizacji zachodniej, gdzie ma kolosalny wpływ na życie ekonomiczne obywateli. To na teorii EMH oparte są współcześnie obowiązujące zasady wyceny wszelkich aktywów (papierów wartościowych, innych instrumentów finansowych, w tym kredytów, pożyczek i należności, nieruchomości, dzieł sztuki) i zobowiązań w wartości godziwej. Od niej zależy działanie banków, przedsiębiorstw produkcyjnych, wartość własności posiadanych przez obywateli i w konsekwencji zakres przestrzeganych wolności obywatelskich, ranga praworządności, siła społeczeństwa i państwa. Nie dotyczy to państw, w których na procesy decyzyjne pierwszorzędny wpływ mają brak szacunku do własności, korupcja, interesy grupowe (np. partyjne, rodzinne, mafijne), bezkarność władzy administracyjnej, przekupność sądów, a więc wszystkich państw biednych, kolonialnych, postkolonialnych, komunistycznych i postkomunistycznych.

Waldemar Mierniczek